MẨU GIẤY CÁNH BƯỚM

truyện ngắn

Trần Xuân An

 

1

 

Sau khi hai người bạn gái cùng tên Nhị, cùng lớp và cùng tổ học tập ra về, sáu cậu học sinh lớp 10C không hẹn nhưng đều trông theo. Mỗi người có một cách trông theo, và đều cố tình che giấu ánh mắt trông theo đó, bằng nụ cười, bằng cái phác tay, bằng sự gấp lại cuốn sách trước mặt, bằng tiếng ực của ngụm nước trong cuống họng...

Một mảnh giấy khoảng nửa trang vở không biết của Nhị-tóc-đen hay của Nhị-tóc-nâu, vì cả hai người bạn gái ngồi kề nhau, mảnh giấy gấp tư lại nằm trên bàn, trước mặt, ở giữa, một vị trí cách đều cả hai cô nàng. Chỉ nét chữ, sau khi mảnh giấy được Xuân (*) nhanh nhẩu mở ra, mới cho sáu cậu học trò biết ai đã vô tình hay cố ý để lại. Họ lại càng ngẩn ngơ khi biết chính Nhị-tóc-nâu, chứ không ai khác, đã viết vài dòng chữ không ghi tên người mà cô nàng muốn gửi đến: “Gương mặt ấy trông giống tranh kí hoạ chân dung Nhất Linh lắm đó. Nhất Linh, ơi cái ông tác giả ‘Bướm trắng’, nhà văn mà mình quý trọng và yêu mến vô vàn”.

Một trận bàn tán không thể không nổ ra tức thì.

- Trời đất! Ai vậy ta? – Đăng không thể kìm chế được, hỏi ngay, như thể tự hỏi.

Sáu cậu trông nhau. Trong óc mỗi anh chàng đều so sánh sáu gương mặt chàng trai cùng tổ, trong đó có mình, xem thử ai giống với tranh kí hoạ về Nhất Linh nhất.

- Tranh vẽ Nhất Linh, mà ông hoạ sĩ nào đó chỉ huơ tay, phóng vài nét bút thế này, chỉ lấy cái thần thái thôi, thì ai trong sáu đứa bọn mình cũng có thể suy đoán lung tung cả! – Tấn nói.

- Mình không nghĩ như vậy. Mình thấy hai câu này chỉ nhằm gửi cho Nhị-tóc-đen thôi. Viết trên các mẩu giấy chuyền qua chuyền lại là cách mấy ả thường “trò chuyện trong giờ học” đó mà! Đây là giờ học tổ, hai ả cũng bày trò theo cách đó. – Văn nói, ra vẻ rành về các “thói” của nữ sinh.

Một trận cười bùng lên từ sáu cái miệng mở rộng.

- Nhất Linh có để râu mép mà! – Công nói, làm trận cười chung chợt to lên rồi phụt tắt.

Trong sáu cậu học sinh lớp mười, cũng đã có vài ba cậu đã có ria mép tơ, xanh xanh mờ mờ.

Công tự phản biện ngay, chừng như tự biện hộ cho những sợi râu mép tơ chưa chịu mọc của chính mình:

- Râu? Không quan trọng cái đặc điểm ấy đâu!

Phương cười khẽ, tiếp lời trong trạng thái như thể nghĩ ngợi:

-  Con gái giống cha, chẳng lẽ con gái cũng phải có râu mép, râu cằm! Chán gì trường hợp cô gái này hao hao giống ông trung niên nọ, bà già này giống cậu thanh niên kia! Kể gì râu với chẳng râu!

Dẫu họ muốn nán lại thêm chốc nữa để bàn cho ra chuyện thì nắng ngoài sân nhà Tấn cũng đã gần tắt rồi, và mẹ Tấn chừng như cũng sắp dọn bữa cơm tối cho gia đình. Họ phải trả chiếc bàn tròn họ đang quây quanh lại cho mẹ Tấn.

Trên đường về nhà, Xuân ngẫm nghĩ về hai câu viết gây bàn tán kia của Nhị-tóc-nâu. “Ấy”, rõ là “đằng ấy”, chứ gì nữa! Hay “ấy” không phải đại từ nhân xưng đầy thân mến, mà chỉ như “that” trong tiếng Anh thôi? That face looks like... Có phải cô nàng muốn gửi một mẩu tin nhắn đến ai đó trong sáu đứa con trai bạn học cùng tổ? Cũng có thể, trời đất ơi, sao lại không, cô nàng viết mẩu giấy ấy để gửi cho chàng trai ở lớp trên hay một gã nào đó ở bên ngoài trường học! Một lần nữa, như khi còn ngồi với nhóm bạn, Xuân cảm thấy một thoáng cảm giác bủn rủn cả người như thể cơn gió nào đó bất chợt thổi trúng vào chính Xuân, và một lần nữa, Xuân ghìm mình lại, không nghĩ tiếp, cố mạnh bước chân hơn.

Chiều chưa tắt hẳn, nhưng hai dãy nhà hai bên đường phố Duy Tân, Phan Chu Trinh và Trần Cao Vân đã sáng ánh đèn điện.

 

2

 

Hơn một tuần trôi qua, kể cả chủ nhật phải họp tổ, không ngày nào hai cô bạn gái cùng tên Nhị và sáu chàng học trò cùng lớp 10C không gặp nhau, nhưng chuyện mẩu giấy có hai câu viết được (hay bị) bỏ quên trên bàn đó không ai đem ra bàn tán nữa. Vì ngại ngần, cũng không cậu nào dám hỏi hai cô nàng kia cho rõ lẽ. Lẽ khác, không biết có phải do ảnh hưởng từ tiểu thuyết “Bướm trắng” của Nhất Linh không, tác phẩm mà cả tổ học tập của họ đang phải hội ý, trao đổi, phân công với nhau để viết thành bài thuyết trình theo yêu cầu của cô giáo quốc văn, nên chừng như cậu nào cũng muốn để cho mẩu giấy lửng lơ, mơ hồ, như có như không, như thực như mộng, như cánh bướm của Trang Tử, như nhân vật cô gái tên Thu thắp lên khát vọng tình yêu đồng thời nung  đốt nỗi đau không đành yêu, không nỡ yêu của chàng Trương bị bệnh lao nan y, sắp chạm mặt với cái chết bởi bệnh ấy, trong “Bướm trắng”. Tất nhiên, đó là ảnh hưởng xa, ảnh hưởng từ cái chất của “Bướm trắng”, chứ hiện thực của tổ học tập này trong veo, hồng hào sức sống thế kia!

Nhưng dẫu sao cũng hình như cánh bướm trắng – là mẩu giấy đó – đã tạo nên một chút men rượu nếp ngọt hay cơm rượu nếp mà trẻ con lên mười cũng được phép dùng trong ngày Tết Đoan ngọ, ở tâm trí sáu chàng trai đã 16 tuổi. Hình như, vâng, hình như đã dậy men thi đua đào sâu vào tác phẩm “Bướm trắng” để trổ tài.

Xuân, Đăng và Tấn đã có chút xanh xanh râu tơ trên mép. Đó là ba chàng trai thỉnh thoảng bất giác hay có ý thức sờ tay lên mép của mình với cảm xúc và ý nghĩ riêng của mỗi người. Chắc chắn cả ba đều cảm thấy mình buồn cười, nhưng vẫn yên tâm là chỉ mình biết lấy mình mà thôi.

Riêng Xuân, anh chàng này từ buổi chiều hôm ấy đã thấy trong mình và có lẽ ở cả bạn bè nam sinh cùng tổ, có một mối mâu thuẫn nẩy sinh trong tâm trí. Xuân tự bảo, chẳng lẽ Nhị-tóc-nâu muốn bày tỏ cảm nghĩ của cô nàng rằng, gương mặt đằng ấy nào đó (biết đâu là gương mặt mình?) sở dĩ được Nhị-tóc-nâu “chú ý” là bởi phảng phất chút hào quang thần sắc, đường nét của nhà văn danh tiếng Nhất Linh? Cô nàng thích mình vì mình trông giống Nhất Linh, tức là thích cái-trông-giống-như-là chứ chẳng phải thích chính con người mình với nét mặt đích thực của mình! Đau, và xấu hổ quá! – Xuân suy diễn theo tâm trạng của chính anh chàng. Không, lòng tự trọng và tự tin ở năng lực của mình, chứ không phải của ai khác, không cho phép mình hi vọng, tự thích thú về điều đó. Vả lại, học sinh học tập tác phẩm của Nhất Linh, chứ có phải học tập để trở thành bản sao của nhà văn ấy đâu! Mặt khác, thời của Nhất Linh khác, thời của Xuân và bạn bè anh khác.

Xuân tin Nhị-tóc-nâu cũng có khuynh hướng như anh chàng với cái riêng của chính cô nàng.

Xuân trượt dài theo lập luận đầy suy diễn chủ quan của mình: Mẩu giấy bỏ quên có hai câu viết kia chỉ là cái cớ để Nhị bày tỏ với ai đó mà thôi. Với chính Xuân? Xuân sờ tay lên bộ râu mép lông tơ mờ xanh của mình, thấy bừng lên trong mình men rượu nếp ngọt.

Xuân thấy trước mặt mình, trên vuông cỏ xanh của sân trường, chấp chới, vờn bay, uốn lượn vừa mơ hồ, vừa rất thật một con bướm trắng. Mỗi bên thân bướm là một đôi cánh mỏng. Không, không phải. Chỉ là ảo giác thôi chăng, từ mẩu giấy trắng gấp tư, mới mở ra một nửa, và gió nào đã thổi bay bay, lượn vòng…

 

3

 

Phòng học của lớp 10 ban văn chương, sinh ngữ C đã khác với mọi ngày trong hai tiết đầu – đó là hai trong sáu tiết quốc văn mỗi tuần. Một bộ bàn ghế dài học sinh, dành cho năm người của tổ thuyết trình lần này, được đặt kề trước bục gỗ, bảng xanh, đối diện với bạn bè trong lớp đang ngồi phía dưới.

Mặc dù là đề tài tự do, được chọn ngoài chương trình, với sự gợi ý của giáo sư bộ môn, nhưng hai tiết luyện kĩ năng này vẫn thuộc chính khoá.

Đăng đặt ngay trên bàn thuyết trình một tấm ảnh chân dung Nhất Linh và cuốn tiểu thuyết “Bướm trắng”. Cả hai đều được để trên giá đọc sách, xoay mặt về phía dưới lớp. Xuân cũng đã ghi đề tài thuyết trình trên bảng xanh bằng phấn trắng, và Xuân lại vẽ thêm một con bướm với hai đôi cánh theo đường nét kĩ hà, trông vừa giống mẩu giấy gấp tư, mới mở ra một nửa, thành hình chữ V, lại trông như bướm trắng thật. Ý nghĩa của nó, đến cô giáo quốc văn của lớp cũng không thấu hết ngụ ý, nhưng sáu anh chàng lại hiểu tận tường.

Xuân, Đăng, Tấn và Công chia nhau mỗi người thuyết trình một đề mục bài viết về “Bướm trắng”. Nhị-tóc-nâu đọc những đoạn trích dẫn nguyên văn từ tiểu thuyết ấy. Các bạn khác của tổ thuyết trình lần này vẫn ngồi dưới lớp, sẵn sàng tinh thần để cùng năm bạn kia trả lời các chất vấn từ giáo sư bộ môn và cả lớp.

Sau một tiết thuyết trình và đọc trích đoạn, cả lớp vào tiết hai với phần thảo luận, tranh luận. Phần này, cả lớp hầu hết bám chặt vào đề tài, nhưng vẫn có một vài ý kiến lại trượt sang tiểu sử tác giả và cả những tác phẩm khác của ông. Gây bùng nổ nhất là ý kiến của Biện, thuộc tổ khác, đang chuẩn bị cho cuộc thuyết trình lần tới:

- Thưa cô và các bạn! Tổ thuyết trình cứ lặp đi lặp lại về hình ảnh “bướm trắng”, nhưng tuyệt nhiên chẳng đả động gì đến một chi tiết rất đáng lưu ý. Thật ra, bướm trắng chính là cái yếm, nội y của nhân vật Thu, treo trên sào phơi, mà nhân vật Trương len lén sờ vào, hôn khẽ. Chiếc yếm, nội y phơi giữa nắng, đứng xa trông tới, thấy như cánh bướm trắng đang bay bay. Chỉ thế thôi. Nhân vật Trương rất bệnh hoạn về thể chất và cả tâm lí.

Cả lớp cười oà, cười sặc, cười bậm môi. Có một ít nữ sinh cúi rạp mặt xuống bàn, có lẽ mặt đang đỏ gấc hay tái mét. Cô giáo quốc văn vẫn bình tĩnh mỉm cười.

Xuân nhanh trí, đứng dậy:

- Thưa cô và các bạn! Đầu năm, chúng ta có học văn chương truyền khẩu. Chắc các bạn còn nhớ câu quan họ: “Thương nhau cởi áo cho nhau / Về nhà mẹ hỏi, qua cầu gió bay”. Và, hẳn ai cũng biết câu ca dao này: “Áo xông hương của chàng vắt mắc / Đêm em nằm em đắp lấy hơi”. Ở trường hợp nhân vật Trương, có lẽ anh ta hơi quá đáng trong hành vi đối với chiếc áo cánh ấy, nên anh ta thuộc vào loại hơi bất bình thường một chút, nói cách khác là hơi bệnh hoạn một chút. Tổ thuyết trình chúng tôi không dám khai thác chi tiết này. Nhưng dẫu có chấp nhận khai thác, thì cũng chỉ là “bướm trắng” thơ mộng và hư ảo mà thôi. Nói chung, chi tiết ấy và tất cả các chi tiết khác thuộc về nhân vật Thu đã góp phần làm thành biểu tượng của phần thơ mộng, ảo mộng trong cơn cuồng dại sa đoạ do lao phổi của nhân vật Trương…  

Cô giáo quốc văn mỉm cười nói:

- Lên lớp 12 các anh chị sẽ có dịp học về tâm lí học. Theo phân tâm học, nhân vật Trương như thế là ít nhiều cũng mắc bệnh “kỉ vật dâm”. Nhưng thôi, bỏ qua đi. Xuân trả lời như thế là đã tạm đủ rồi. Giờ chuyển qua khía cạnh khác của đề tài.

Sau một hồi thảo luận, tranh luận, một ý kiến gây bùng nổ khác lại được đưa ra. Lần này, lại chính do một nữ sinh vốn khá quan tâm đến chính trị:

- Thưa cô và các bạn! Đồng ý rằng đề tài chỉ khuôn lại trong phạm vi tiểu thuyết “Bướm trắng”, nhưng thế nào cũng phải có đôi nét về tiểu sử tác giả chứ! – Hoàng nhìn thẳng vào nhóm bạn phụ trách thuyết trình. – Theo tôi, cái chết tự tử của nhà văn Nhất Linh với di ngôn: “Đời tôi để lịch sử xử. Tôi không chịu để ai xử tôi cả”. Đại để như thế. Cái chết tự tử của Nhất Linh vào ngày 7 tháng 7 năm 1963, về tiếng vang và tác động, không thua kém gì cái chết tự thiêu của hoà thượng Thích Quảng Đức. Hai cái chết dũng cảm đó là hai quả bom dội vào nền đệ nhất cộng hoà (Sài Gòn). Vậy sao tổ thuyết trình không khai thác? – Hoàng nêu vấn đề.

Một lần nữa, cả lớp sôi lên.

Xuân định đứng lên trả lời, nhưng Đăng đã đưa một cánh tay lên và đứng dậy luôn:

- Tôi không thiếu tài liệu về tiểu sử Nhất Linh…

Dưới lớp, có một bạn bỗng chen ngang:

- Biết rồi, em trai ông chủ nhà sách lớn nhất Tam Kỳ thì tài liệu vô số...

Đăng bình tĩnh nói tiếp, át đi:

- Đúng vậy, tôi có nhiều tài liệu về tiểu sử Nhất Linh, nhưng đề tài là chỉ đi sâu vào tiểu thuyết “Bướm trắng”. Cô giáo của chúng ta cũng đã góp ý với tổ chúng tôi là nên gạt bớt những chi tiết tiểu sử nào không liên quan đến tiểu thuyết này. Đây không phải là tiểu thuyết luận đề chính trị, xã hội của Nhất Linh, mà chỉ là tiểu thuyết tâm lí, có chút gì đó hơi ngã lòng, yếm thế… Dẫu đây là cuốn tiểu thuyết lớn nhất của Nhất Linh, nhưng nó không liên quan trực tiếp đến cái chết tự sát của Nhất Linh, vốn là một hành động chính trị, như việc tự thiêu của hoà thượng Thích Quảng Đức.

Khác Đăng, Xuân thấy có liên quan giữa “Bướm trắng” với cái chết tự tử của Nhất Linh, nhưng mối liên quan cũng xa xa. Nhân vật Trương có ý định tự tử, vì bệnh nan y, bấy giờ hiếm thuốc chữa, và bệnh của Trương, theo bác sĩ là đã ở mức độ hết thuốc chữa. Nhân vật Trương khi biết mình đã khỏi bệnh, nhưng vì đã trót phá sản, cảm thấy cần an dưỡng nên cũng tự chôn đời ở làng thôn quê nhà, không dám tiếp tục yêu Thu, lấy Thu làm vợ, mà chỉ lấy cô gái quê tên Nhan. Nhất Linh thì khác. Cái giống nhau giữa nhân vật Trương và tác giả Nhất Linh là kết thúc đáng buồn thôi. Ông ấy từng ở ẩn tại vùng đất có suối Đa Mê, gần thác Prenn, trên cao nguyên Lâm Viên. Ông ấy không bị bệnh nan y, không bị phá sản, nhưng bị bế tắc về chính trị. Nhưng rồi Nhất Linh lại phải làm chính trị, bằng hành vi dũng cảm nhất, là góp phần tạo ra cuộc đảo chính, nhưng lại có hành vi đáng tiếc nhất, ấy là tự tử, khi bị chính quyền tại Sài Gòn truy tố ra toà. Không, Nhất Linh không phải là nhà sư vì đại nghĩa, “vị Phật pháp thiêu thân”, nhằm thắp lên ngọn lửa thúc đẩy phong trào đấu tranh bất bạo động, thì đúng ra ông ấy – nhà văn, nhà chính trị – phải sống và chiến đấu đến cùng.

Nghĩ thế, nhưng Xuân im lặng. Cô giáo quốc văn hiện thời của lớp Xuân lại không có máu tranh đấu như vài thầy giáo trong phong trào đấu tranh đô thị.

Khi trống đánh báo giờ ra chơi đã đến, buổi thảo luận và tranh luận về tiểu thuyết “Bướm trắng” xem như đã kết thúc một cách lửng lơ.

Cô giáo quốc văn cầm cặp, bước ra cửa. Cả lớp đứng dậy chào tiễn cô sau hai tiết học.

Xuân cũng không bước ra khỏi lớp. Anh chàng tì tay vào cửa sổ phía hông trường, nhìn vượt lên mấy tán cây xanh ven đường phố Trần Cao Vân. Xuân ngẫm nghĩ về mẩu giấy cánh bướm. Đúng rồi, nó cũng thơ mộng và có thể chỉ là ảo mộng, nhưng trong sáng như bầu trời kia, hồng hào sức sống của nắng mai kia.

 

4

 

Chiều chủ nhật cuối tuần đó, cả tổ thuyết trình “Bướm trắng” lại họp mặt để rút kinh nghiệm và liên hoan.

Xuân đến sớm hơn giờ hẹn cả một tiếng đồng hồ. Khi anh chàng đang đứng cùng Tấn dưới gốc cây thị rợp mát và ngát hương trái chín trước sân nhà của Tấn, Nhị-tóc-nâu cũng đến. Cô nàng có vẻ vui hơn những lần họp tổ khác.

Cùng ngồi trên chiếc chõng tre vàng óng đặt trên thềm xi măng, sau những câu bông đùa để làm không khí tươi lên như mọi khi, họ bất chợt rơi vào im lặng. Trong Xuân bỗng lại dấy lên nỗi thắc mắc về mẩu giấy cánh bướm. Tuy vậy, anh chàng vẫn không nói gì.

Bà mẹ già của Tấn từ nhà dưới đi ra thềm, bước lên thềm nhà trên, chỗ đặt chõng tre, với chiếc bị đan bằng lác trên tay. Bà cười:

- “Nhị ơi rơi xuống bị bà…”. – Một câu trong truyện cổ tích “Tấm Cám”, bà cố ý phát âm nhịu chữ “thị” thành chữ “Nhị”, nói với giọng đọc thơ ngân nga, và bà nhìn chăm vào Nhị rồi đẩy ánh mắt mình về phía Tấn, lại quay sang nhìn chằm chằm vào Xuân. Bà cười cả bằng đôi môi đỏ quết trầu lẫn bằng ánh mắt với khoé chân chim.

Bà đặt vào tay của ba cô cậu học trò mỗi đứa một quả thị thơm ngát. Họ cám ơn bà.

Cả ba học trò 16, 17 tuổi ngẩn ngơ, cười khẽ, chưa hiểu hết ý của bà mẹ Tấn. Họ nghĩ, bà đùa thôi. Ôi, cái thời xưa, “lấy chồng từ thuở mười ba…”, đã xa lắc xa lơ! Nay, yêu đương bâng quơ lại còn sợ và mắc cỡ, nữa là. Lúc này, Tấn và Nhị là hai người cảm thấy thẹn nhất.

Tấn buột miệng một câu thơ của Nguyên Sa:

- “Trời hôm ấy mười lăm hay mười tám?...”.

- Hai lăm. – Nhị-tóc-nâu nói, rồi phá ra cười.

Xuân cảm giác rất rõ sự thắt lòng trong một giây thoáng qua. Bà mẹ của Tấn cũng đã lui lại nhà ngang phía bên cạnh, liền kề.

Tấn mạnh dạn hơn thấy rõ. Tấn hỏi nhanh:

- Mẩu giấy hôm nọ Nhị nào bỏ quên trên bàn vậy? Gửi cho ai?

Nhị-tóc-nâu ngạc nhiên:

- Mẩu giấy nào?

- Mẩu giấy cánh bướm… À, chắc Nhị không hiểu cụm từ bọn con trai mình đặt ra đâu. Mẩu giấy có nội dung là “Gương mặt ấy trông giống tranh kí hoạ chân dung Nhất Linh lắm đó. Nhất Linh, ơi cái ông tác giả ‘Bướm trắng’, nhà văn mà mình quý trọng và yêu mến vô vàn”. Chữ viết rõ ràng là của Nhị này rồi.

Tấn vào phòng học, lấy mẩu giấy ấy ra. Không ngờ anh chàng Tấn này lại cắt vanh các cạnh trùng mép gấp, thành dạng cánh bướm thật! Và Tấn mở ra:

- Có phải chữ của Nhị đây không? Hết cãi nghe!

- Đúng rồi. Mà sao? – Nhị-tóc-nâu cười, ngạc nhiên thật sự. – Có chuyện gì vậy?

- Nhị viết với ý nghĩ thật là gì thế? Và gửi cho ai? Nói thật đi mà.

Nhị bật cười khúc khích:

-  Có gửi cho ai đâu. Đó là khi họp tổ, thấy ảnh chân dung Nhất Linh và tranh kí hoạ rất phóng bút về chính Nhất Linh, mình chợt nghĩ, và viết, đúng ra là “gương mặt trong tấm ảnh chụp Nhất Linh ấy trông giống tranh kí hoạ chân dung Nhất Linh lắm đó…”. Nhưng mình viết vội trong lúc họp, thành ra như thế này đây. – Nhị chỉ vào mảnh giấy nay đã được cắt thành hình bướm, nếu vẫn gấp tư, chỉ mở thành hình chữ V.

Tấn và Xuân bỗng câm lặng, cố giấu chút thất vọng trong tim mỗi người.

-  Hoá ra, bọn con trai tụi mình chỉ khéo suy diễn chủ quan thôi!

Nhị-tóc-nâu chợt hiểu ra:

- Bộ mấy ông tưởng tui viết để gửi cho một ông nào trong tổ hả? – Nhị lại cười hồn nhiên. – Còn khuya à nghe!

Tấn lắp bắp, ngẩn ngơ nét mặt:

- “Hai lăm” tuổi mà!

- “Hai lăm” hồi nào? – Nhị chối.

- Trời ơi, mới nói đó, mấy phút sau đã chối rồi! – Tấn bỗng mạnh dạn hơn.

Bây giờ, Xuân mới hiểu rõ thêm mấy cô học trò con gái. Rõ ràng Nhị-tóc-nâu mới nói “hai lăm”, giờ lại chối. Thế thì ai bảo đảm rằng câu mà cô nàng mới chỉnh sửa lại, “gương mặt trong tấm ảnh chụp Nhất Linh ấy trông giống tranh kí hoạ chân dung Nhất Linh lắm đó…”, không phải là một câu khéo chối cãi!

Ngay lúc đó, cả Tấn và Xuân đều trách mình ngu. Lẽ ra chuyện này, mỗi đứa con trai trong tổ phải khôn ngoan hỏi riêng Nhị-tóc-nâu thôi, khi chung quanh không có ai. Đằng này, lúc này, có cả Tấn lẫn Xuân, làm sao Nhị dám trả lời thật lòng!

Xuân nghĩ vậy, liền bước vào nhà trên, vô tận phòng khách vờ tìm cuốn sách nào đó Xuân đang cần. Anh chàng muốn tạo điều kiện để Tấn hỏi lại và Nhị-tóc-nâu sẽ thật lòng trả lời.

Xuân nhìn qua cửa sổ mở ra khu vườn phía sau nhà Tấn, bất chợt thấy bướm trắng vờn bay trên luống cải đã trổ ngồng hoa vàng. Xuân bước đến cửa sổ, tì tay vào những song sắt, đứng sững nhìn bướm trắng. Anh chàng đứng sững sờ không biết bao lâu, cho đến khi các bạn trong tổ đã đến đầy đủ.

Trong buổi họp mặt chiều ấy, gương mặt Tấn buồn rầu quá đỗi.

Không nhìn ra vườn sau nữa, nhưng Xuân biết chắc là con bướm trắng kia đã bay mất rồi, cho dù Nhị-tóc-nâu vẫn còn ngồi với cả tổ đây. Nói theo Nhất Linh, như một giấc ảo mộng…

Trở lại với cuộc họp rút kinh nghiệm, Xuân thấy đã đến lúc nói:

- Chúng ta học tập tác phẩm của Nhất Linh, dĩ nhiên chúng ta không phải là Nhất Linh, và cố gắng không là bản sao của ông ấy. Học Nguyễn Du, Nguyễn Gia Thiều, Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm (?), Nguyễn Công Trứ, Cao Bá Quát… hay Thạch Lam, Lưu Trọng Lư… cũng vậy. Chúng mình thường vẫn nói với nhau, “Hãy là chính mình”, với nỗ lực tự thân cao nhất, nhất là trong lĩnh vực văn chương, vốn không chấp nhận người này là bản sao của người kia…

Xuân nói có vẻ hơi lên gân một cách không cố ý như vậy, nhưng chừng như cũng bất giác, là chỉ để che lấp nỗi buồn thất vọng trong lòng mình.

Mẩu giấy bướm trắng đã bay mất thật rồi…

 

T.X.A.

(trải qua các lớp 9/3, 10C, 11C – 1970-1973,

Trường Trung học Trần Cao Vân, Tam Kỳ, Quảng Nam)

10:20, 25-6 – 15:18, 26-6 HB15 (2015)

 

(*) Tên của các nhân vật nam sinh được lấy từ chữ lót trong danh tính của các nguyên mẫu. Xin lưu ý đây chỉ là truyện ngắn, không phải là kí.